Prawoślaz lekarski(Althaea officinalisL.) –gatunekrośliny zielnejnależący do rodzinyślazowatych(Malvaceae). Pochodzi z obszaru śródziemnomorskiego. W Polsce jestkenofitem, jako gatunek dziko rosnący występuje na niżu, jest także uprawiany.
Prawoślaz lekarski(Althaea officinalisL.) –gatunekrośliny zielnejnależący do rodzinyślazowatych(Malvaceae). Pochodzi z obszaru śródziemnomorskiego. W Polsce jestkenofitem, jako gatunek dziko rosnący występuje na niżu, jest także uprawiany.
Pokrój
Roślina o wysokości do 1,5 m. Cała roślina jest owłosiona miękkimi, szarymi włoskami.
Liście
Ulistnienieskrętoległe. Liście posiadają długie ogonki i mają około 7–10 cm długości. Blaszka jest kształtu sercowatego lub jajowatego z 3–5 płytkimi klapami i brzegiem karbowanym bądz ząbkowanym. Unerwienie dłoniaste. Ogonki i obydwie powierzchnie blaszki są szarawozielone i gęsto owłosione[4].
Kwiaty
Różowe, dość duże, umieszczone głównie na wierzchołkułodygiw kątach liści, pojedynczo lub po kilka. Są tokwiaty promieniste, 5-krotne, a ich liczne pręciki zrośnięte są nitkami w rurkę wokół słupka.
Owoce
Rozłupnierozpadające się na liczne ciemnobrunatne, nerkowate i płaskie rozłupki.
Korzeń
Walcowaty do 3 cm średnicy, nieokorowany barwy szarawobrunatnej, okorowany – szarawobiałej. Przełam w części zewnętrznej jest włóknisty, nierówny i ziarnisty w wewnętrznej. Korka i miękiszu kory pierwotnej brak.
Biologia i ekologia
Bylina,hemikryptofit. Kwitnie od lipca do sierpnia.Siedlisko:solniska,murawy,łąki, rowy. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnychgatunek charakterystycznydla rzędu (O.)Agropyro-Rumicion crispi[5].
Anatomia
Althaeae folium– liść prawoślazu:
włoski krzaczkowate
gruzłyszczawianu wapnia
komórki śluzowe
Althaeae radix– korzeń prawoślazu:
owalne komórki śluzowe
włókna grubościenne
gruzły szczawianu wapnia
Włoski krzaczkowate
Ziarno pyłku
Aparat szparkowy
Zastosowanie
Prawoślaz lekarski
Roślina lecznicza
Surowiec zielarski[6]
Korzeńprawoślazu (Althaeae radix,Althaeae radice) iliśćprawoślazu (Althaeae folium)[4]. W korzeniu występujeśluzjako główny składnik czynny (5-10%),pektyny(ponad 10%),skrobia,sacharoza(około 10%),olejtłusty, związkibiałkowe, asparaginę i betainę, lecytynę, składniki mineralne i inne[7]. W liściu –śluzsięgający zawartości nawet 10%,olejek lotny, kwasy organiczne, związki flawonowe,skopoletynai inne.
Działanie
Surowce używane do wyrobu preparatów przeciwkaszlowych jako środki powlekające, łagodzące, osłaniające. Pomagają wstanach zapalnychprzewodu pokarmowego – podrażnieniach, uszkodzeniach nabłonka,wrzodach żołądka,nadkwaśności,zaparciach, w schorzeniach górnych dróg oddechowych takich jak nieżyt oskrzeli i gardła z kaszlem. Ze względu na brak składników silnie działających i przyjemny smak często stosowane wpediatrii. Zewnętrznie w postacikataplazmówdo okładów zmiękczających. Ostatnio wykazano, że śluz zawarty w korzeniach i liściach przy podaniu pozajelitowym wywiera działanie hipoglikemiczne.
Zbiór i suszenie
Roślina ta uprawiana jest do celów farmaceutycznych. Korzenie uzyskuje się z roślin dwuletnich na jesieni. Bezpośrednio po zbiorze korzeń jest zazwyczaj pozbawionykory pierwotnej, jest to korzeń prawoślazu tzw. okorowany. W celu zachowania jasnej barwy korzeń okorowany powinien być suszony w temperaturze 40 °C. Liście łodygowe zbierane są przed kwitnieniem i suszone na powietrzu w cieniu.