Facelia błękitna Nasion (Phacelia tanacetifolia)

Facelia błękitna Nasion (Phacelia tanacetifolia)

Cena za opakowanie 250 gram nasion.

Facelia błękitna (Phacelia tanacetifolia Benth.) – gatunek rośliny z rodziny ogórecznikowatych (Boraginaceae). Zwyczajowo nazywana jest też wiązanką wrotyczową. Pochodzi z Kalifornii, w Polsce jest dość często uprawiana.

Morfologia

Pokrój

Jest to roślina jednoroczna. Cała szorstko owłosiona.

Łodyga

Rozgałęziona, dorastająca do 80 cm wysokości.

Liście

Pojedynczo lub podwójnie parzystosieczne, o karbowanych odcinkach^[3].

Kwiaty

5-krotne, dzwonkowate, zebrane w skrętki^[4].  Kielich  składa się z 5 działek^[3]. Korona lejkowata, zrostopłatkowa, barwy fioletowoniebieskiej. 5 długich pręcików i 2-dzielna szyjka pojedynczego słupka wystają daleko z korony i służą do "lądowania" owadów. Na dnie kwiatowym znajduje się żółty nektarnik w kształcie tarczki, chroniony przed deszczem i niepożądanymi owadami przez 10 osklepek. Osklepki wyrastają w połowie rurki korony i są ułożone po dwie wokół każdego pręcika^[5]. Pyłek ciemnoniebieski, obnóże ciemnogranatowe albo czarne^[2].

Owoce

Pękająca torebka. Nasiona są żółtobrązowe, o powierzchni poprzecznie pofałdowanej^[6].

Biologia

Rozwój

Okres wegetacji trwa około 100 dni. Zaczyna kiełkować już na 8 dzień po wysiewie^[5]. Zakwita w 6-10 tygodni po wysiewie^[2] i kwitnie przez 5 tygodni, przy czym kwitnienie masowe trwa 3 tygodnie^[5].

Zastosowanie

Jest rośliną uprawianą na paszę, niekiedy na nawóz zielony^[3], ale przede wszystkim należy do najlepszych roślin miododajnych.

Plon zielonki może osiągać 15-20 t/ha.  Natomiast przy pasiece hoduje się facelię jako bogate źródło nektaru i na nasiona. Na glebach urodzajnych i odchwaszczonych wystarczy 2-3 kg dobrze kiełkujących nasion na hektar. Facelia rośnie bujnie, rozkrzewiając się i wytwarzając dużą liczbę kwiatów, ale taka plantacja dojrzewa nierównomiernie i może zostać mocno zachwaszczona. Dlatego w uprawach przeznaczonych na nasiona najlepiej stosować siew gęstszy. Aby osiągnąć odpowiednie zagęszczenie zasiewu na żyznych, dobrze odchwaszczonych i odpowiednio wilgotnych glebach wysiewa się 5-7 kg nasion na hektar, na glebach średnich  8-12 kg, a na słabych 14—16 kg. Facelia ma małe wymagania w stosunku do gleby. Na nasiona najlepiej ją uprawiać w drugim roku po nawożeniu. Przy niskiej zawartości azotu roślina rośnie słabo, wcześniej kwitnie i drewnieje, natomiast przy nadmiarze może zacząć gnić^[5].

Z powodu krótkiego okresu wegetacji, facelia może być wysiewana w różnych terminach, tak, żeby zakwitła w pożądanym czasie. Roślina ta z punktu widzenia pożytków pszczelich jest dobra zarówno dla powiększenia pożytku głównego, jak i dla wypełniania okresów bezwziątkowych w ciągu całego lata. Siana jako międzyplon, zakwita we wrześniu i daje cenny pożytek jesienny. Wysiana tuż przed mrozami, zakwita w maju następnego roku, chociaż skuteczność takiego siewu w warunkach klimatycznych w Polsce nie jest zbyt pewna^[5].

Pszczoły chętnie odwiedzają facelię przez cały dzień, czasem można je obserwować na facelii nawet po zachodzie słońca^[7]. Natomiast najsilniej oblatywana jest przez pszczoły w godzinach południowych, dokładniej od 11 do 16, przy maksimum odwiedzin (około 38 pszczół na 1 m²), ok. godziny 15. Jeden kwiat wiązanki średnio wydziela od 0,5 do 5 mg nektaru. Facelia dobrze nektaruje bez względu na pogodę^[2]. Wydajność miodowa na dobrych glebach dochodzi do 300-400 kg miodu/ha, a pyłkowa od 200 do 300kg/ha^[4]. W zależności od rodzaju gleby, nawożenia i warunków atmosferycznych w czasie wzrostu i kwitnienia wydajność ta może się różnić. Im później zostanie wysiana facelia, tym mniejsza będzie wydajność miodowa, dlatego rośliny wysiane w sierpniu już nie w każdym roku zakwitają^[5]. Miód faceliowy jest bardzo jasny, o żółtawym, czasami nawet zielonkawym odcieniu. Podczas krystalizacji, miód gęstnieje i staje się coraz jaśniejszy, często wręcz biały. W smaku jest delikatny, minimalnie kwaskowaty, o wyraźnym kwiatowym aromacie^[8].

Ze względu na swoje ładne kwiaty oraz fakt, że jest bardzo dobrą rośliną miododajną jest czasami uprawiana jako roślina ozdobna.

Siew facelii

Do siewu stosuje się zwykle 5 - 10 kg / ha nasion, w zależności od terminu siewu i jakości przedsiewnego przygotowania gleby.

Facelię możemy wysiewać o każdej porze roku przy sprzyjającej pogodzie, a gleba jest odpowiednio przygotowana do siewu. Jednak zwykle wysiewamy go od lutego do maja, a jeśli pogoda jest mokra, również w czerwcu. Najlepiej wysiewać w marcu, ponieważ wtedy w glebie jest wystarczająco dużo wilgoci, a intensywny wzrost chwastów jeszcze się nie rozpoczął, więc facelia później je dusi. Ponadto nie jest wymagane dodatkowe opielanie lub stosowanie herbicydów, co jest niepożądane w produkcji miodu. Pszczoły będą mogły wykorzystać to, co zostało zasiane w odpowiednim czasie do wypasu.

Z powodzeniem może być uprawiana jako roślina wiosenna, ale także do siewu bocznego. Jednak w Kalifornii jest uprawiana głównie jako roślina ozima, ponieważ stosunkowo dobrze znosi mrozy i niskie temperatury do -8 ° C.

Wysiewa się na głębokość od 1,5 do 2 cm, szerokość lub w rzędach w odstępach do 20 cm. Jedną ze szczególnych właściwości facelii jest hamowanie kiełkowania nasion przez światło słoneczne, dlatego nie może pozostawać na powierzchni.